Formy opodatkowania - jaką formę wybrać?

Zakładanie działalności gospodarczej. Wybór formy opodatkowania. Księgowość pełna i uproszczona.

Po podjęciu decyzji o rozpoczęciu działalności gospodarczej, należy uzupełnić i złożyć odpowiedni wniosek do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), co można zrobić on-line czy osobiście lub listem poleconym w urzędzie gminy. Przy rejestracji działalności, trzeba również wybrać jedną z trzech form opodatkowania: zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Co do zasady za wybór formy opodatkowania odpowiedzialny jest przedsiębiorca, jednak musi się on kierować nie tylko rachunkiem ekonomicznym, ale i rodzajem wykonywanej działalności. Należy jednak pamiętać, że nie będzie można jej zmienić w dowolnym momencie. Przy rejestracji działalności, oprócz wskazania formy opodatkowania, określa się również sposób płatności zaliczek na podatek (miesięcznie czy kwartalnie). Wybór formy opodatkowania podczas zakładania działalności jest istotny również z tego powodu, że od niego będzie zależał sposób prowadzenia księgowości.

Zastanawiasz się, jaką formę opodatkowania wybrać? Zapraszamy do lektury i kontaktu z naszym biurem rachunkowym w Rudzie Śląskiej i Gliwicach!

Księgowość uproszczona

Jest to księgowość, z której skorzystać mogą osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, u których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły równowartości 2 mln euro (powyżej tego progu zaczyna obowiązywać księgowość pełna). Pojęcie księgowości uproszczonej odnosi się do kilku różnych niewymagający prowadzenia ksiąg rachunkowych sposobów rozliczania się z urzędem skarbowym: Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Księgowość pełna

Jest to obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wg zasad zawartych w ustawie o rachunkowości, który posiadają przede spółki kapitałowe, komandytowe, komandytowo-akcyjne oraz inne osoby prawne. W skład ksiąg rachunkowych wchodzą: dziennik, księgę główną wraz z zestawieniem obrotów i sald jej kont, księgi pomocnicze wraz z zestawieniem obrotów i sald ich kont, a także inwentarze składników aktywów i pasywów.

Księgowość pełna - zalety i wady

Do zalet pełnej księgowości zaliczamy uzyskanie dokładnych informacji na temat przepływów pieniężnych oraz zachodzących transakcji, otrzymywanie pełnego obrazu kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Pełna księgowość pozwala także kontrolować zachodzące zmiany na podstawie dokładnego ewidencjonowania majątku.

Wiąże się ona jednak ze wzrostem kosztów. Jako że jest to złożony i skomplikowany, a także czasochłonny system ewidencji, wymaga on powierzenia prowadzenia ksiąg księgowemu lub biurom rachunkowym. Konieczne jest również stosowania się do kryteriów zawartych m.in. w ustawie o rachunkowości (np. konieczność sporządzania sprawozdania finansowego).

Zasady ogólne - skala podatkowa

Podstawową i najbardziej popularną formą opodatkowania jest skala podatkowa, która jest formą opodatkowania przychodów z działalności oraz przychodów z tytułu umowy o pracę, umów cywilnoprawnych. Fakt, że jest to najbardziej popularna forma opodatkowania wynika z tego, że każdy przedsiębiorca może ją wybrać. Jednakże wyboru tej formy nie trzeba zgłaszać do urzędu, ponieważ w przypadku braku dokonania wyboru dochód będzie automatycznie opodatkowany na zasadach ogólnych.

Jakie stawki?

W przypadku gdy mówimy o zasadach ogólnych, podatek jest obliczany jako procent od dochodu, rozumianego jako różnica przychodu i kosztów uzyskania przychodu:

• 12% w przypadku dochodów do wysokości 120 000 zł,
• 32% od nadwyżki dochodu przekraczającego 120 000 zł.

Przy obliczaniu podatku na zasadach ogólnych uwzględniana jest również kwota wolna od podatku 30 000 zł.

Rodzaj księgowości

W przypadku zasad ogólnych zarówno koszty, jak i przychody należy ewidencjonować za pomocą Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów lub w księgach rachunkowych, jeśli roczne przychody netto przekraczają równowartość 2 mln euro.

 

Zasady ogólne - zalety i wady

Do zalet skali podatkowej zalicza się przede wszystkim możliwość skorzystania z ulg podatkowych, czy możliwość rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Sama stawka podatku jest stosunkowo niska (w przypadku, gdy nie przekroczy się progu 120 000. zł), a sam podatek płaci się w sytuacji uzyskania odpowiednio wysokiego dochodu, ponieważ w przypadku zasad ogólnych mowa jest o kwocie wolnej od podatku.

Natomiast w momencie, gdy działalność zaczyna generować coraz większe dochody, wybór skali podatkowej jest niekorzystny, ponieważ stawka dla nadwyżki dochodu przekraczającego 120 000 zł wynosi 32%. W tym wypadku korzystniejszy byłby wybór podatku liniowego lub ryczałtu.

Podatek liniowy. Jaka stawka obowiązuje?

W przypadku wyboru podatku liniowego, przedsiębiorca nalicza podatek od dochodu w wysokości 19%. W przeciwieństwie do opodatkowania na zasadach ogólnych jest tutaj mowa tylko o jednej stawce podatku bez względu na wielkość tego dochodu. Prawo do wyboru tej formy opodatkowania mają tylko podatnicy prowadzący działalność gospodarczą i tylko w stosunku do uzyskiwanych z tego tytułu przychodów. Dochodów uzyskiwanych z działalności opodatkowanej liniowo nie łączy się z dochodami z innych źródeł. W przypadku gdy uzyskuje się dodatkowo dochody np. z tytułu umowy o pracę, należy złożyć odrębne zeznanie podatkowe.

Rodzaj księgowości

Przy podatku liniowym wymagany jest taki sam rodzaj prowadzenia księgowości jak w przypadku skali podatkowej (prowadzenie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów lub ksiąg rachunkowych, jeśli roczne przychody netto przekraczają 2 mln euro).
 

Podatek liniowy - zalety i wady

Niewątpliwą zaletą podatku liniowego jest jedna stawka (19%). Kiedy przedsiębiorstwo zaczyna osiągać większe dochody, nie ma obowiązku przejścia na stawkę 32%, która jest naliczana od nadwyżki dochodu. Dlatego w przypadku osiągania wyższych dochodów z działalności, korzystniejszy jest wybór podatku liniowego zamiast skali podatkowej. Podatek liniowy charakteryzuje się również łatwością w jego obliczeniu, ponieważ nie trzeba pamiętać o progach podatkowych, tak jak przy zasadach ogólnych, czy kwocie wolnej od podatku.

Jednakże w przypadku tej formy opodatkowania należy wziąć pod uwagę, że przedsiębiorca traci możliwość do korzystania z większości ulg podatkowych, nie ma także wcześniej wspomnianej kwoty wolnej od podatku. Traci się również możliwość rozliczenia podatku z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego jest uproszczoną formą rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. W przeciwieństwie do skali podatkowej czy podatku liniowego, które są obliczane od uzyskanego dochodu, jest płacony od całego przychodu, którego nie pomniejsza się o koszty jego uzyskania.

Kto może wybrać ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą stosować osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych oraz spółki jawne osób fizycznych.

Ryczałt dotyczy osób, które rozpoczęły działalność i wybiorą tę formę opodatkowania. Osoby, które prowadziły już działalność, mogą wybrać ryczałt, jeśli w poprzednim roku ich przychody nie przekroczyły równowartości 250 000 euro.

Przy jakim rodzaju działalności nie może wybrać ryczałtu?

Opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników osiągających przychody częściowo lub w całości z działalności takich jak:

• apteki, kantory, lombardy,
• produkowanie wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, z wyjątkiem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
• wykonywanie wolnych zawodów, z wyjątkiem lekarzy, lekarzy stomatologów, pielęgniarek, położnych, tłumaczy
• działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• handel częściami i akcesoriami pojazdów mechanicznych,
• udzielanie pożyczek pod zastaw.

Jakie stawki?

Podatek oblicza się przy zastosowaniu określonych stawek zależnych od rodzaju prowadzonej działalności:

• 17% od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,
• 14 % od przychodów ze świadczenia usług: w zakresie opieki zdrowotnej, architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych, w zakresie specjalistycznego projektowania
• 12% z tytułu przychodów programistów w branżach IT,
• 8,5% przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze
• 5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych itd.,
• 3% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), usługi związane z produkcją zwierzęcą itd.,

Jaki rodzaj księgowości?

W przypadku rozliczania przychodów z działalności w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych obowiązuje księgowość uproszczona.

Istnieje kilka obowiązków ewidencyjnych, wynikających z tej formy opodatkowania. Podatnik jest zobligowany do posiadania i przechowywania dowodów zakupu towarów, a także do prowadzenia ewidencji przychodów, wyposażenia i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Ryczałt - zalety i wady

Jedną z zalet wyboru tej formy opodatkowania jest ograniczona ilość dokumentacji podatkowej. Zapłata podatku uzależniona jest od uzyskania w danym miesiącu przychodu, jeśli podatnik go nie osiągnie - nie płaci podatku. Osoby korzystające z ryczałtu ewidencjonowanego mogą skorzystać z wielu ulg (poza ulgą na dziecko oraz na nowe technologie).

Przy ryczałcie podstawę opodatkowania stanowi przychód, którego nie można pomniejszyć o koszty uzyskania tego przychodu, jak w przypadku podatku liniowego lub skali podatkowej. Osoby wybierające ryczałt nie mają także możliwości rozliczania się z małżonkiem.

Karta podatkowa

Karta podatkowa jest szczególną formą opodatkowania dla określonych rodzajów działalności, głównie rzemieślniczych. Stawki podatku są określane przez naczelnika urzędu skarbowego i są niezależne od osiąganego przychodu. Przedsiębiorca nie prowadzi ksiąg rachunkowych ani nie składa deklaracji podatkowych, ale jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji zatrudnienia i wydawania rachunków na żądanie klienta.

Zmiana formy opodatkowania

Forma opodatkowania ma istotny wpływ na obciążenia względem urzędu skarbowego. Czasami zdarza się, że przedsiębiorca chce zmienić formę opodatkowania, ponieważ ta, którą stosował do tej pory, przestaje być optymalna.

Od 1 stycznia 2019 roku podatnik, który chce dokonać zmiany formy opodatkowania, musi powiadomić o tym fakcie w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik uzyskał pierwszy przychód w danym roku podatkowym lub do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód uzyskał w grudniu danego roku.