Formy opodatkowania - jaką formę wybrać?

Zakładanie działalności gospodarczej. Wybór formy opodatkowania. Księgowość pełna i uproszczona.

Po podjęciu decyzji o rozpoczęciu działalności gospodarczej, należy uzupełnić i złożyć odpowiedni wniosek do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), co można zrobić on-line czy osobiście lub listem poleconym w urzędzie gminy. Przy rejestracji działalności, trzeba również wybrać jedną z czterech form opodatkowania: zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową. Co do zasady za wybór formy opodatkowania odpowiedzialny jest przedsiębiorca, jednak musi się on kierować nie tylko rachunkiem ekonomicznym, ale i rodzajem wykonywanej działalności. Należy jednak pamiętać, że nie będzie można jej zmienić w dowolnym momencie. Przy rejestracji działalności, oprócz wskazania formy opodatkowania, określa się również sposób płatności zaliczek na podatek (miesięcznie czy kwartalnie). Wybór formy opodatkowania podczas zakładania działalności jest istotny również z tego powodu, że od niego będzie zależał sposób prowadzenia księgowości.

Zastanawiasz się, jaką formę opodatkowania wybrać? Zapraszamy do lektury i kontaktu z naszym biurem rachunkowym w Rudzie Śląskiej i Gliwicach!

Księgowość uproszczona

Jest to księgowość, z której skorzystać mogą osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, u których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły równowartości 2 mln euro (powyżej tego progu zaczyna obowiązywać księgowość pełna). Pojęcie księgowości uproszczonej odnosi się do kilku różnych niewymagający prowadzenia ksiąg rachunkowych sposobów rozliczania się z urzędem skarbowym: Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Księgowość pełna

Jest to obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wg zasad zawartych w ustawie o rachunkowości, który posiadają przede spółki kapitałowe, komandytowe, komandytowo-akcyjne oraz inne osoby prawne. W skład ksiąg rachunkowych wchodzą: dziennik, księgę główną wraz z zestawieniem obrotów i sald jej kont, księgi pomocnicze wraz z zestawieniem obrotów i sald ich kont, a także inwentarze składników aktywów i pasywów.

Księgowość pełna - zalety i wady

Do zalet pełnej księgowości zaliczamy uzyskanie dokładnych informacji na temat przepływów pieniężnych oraz zachodzących transakcji, otrzymywanie pełnego obrazu kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Pełna księgowość pozwala także kontrolować zachodzące zmiany na podstawie dokładnego ewidencjonowania majątku.

Wiąże się ona jednak ze wzrostem kosztów. Jako że jest to złożony i skomplikowany, a także czasochłonny system ewidencji, wymaga on powierzenia prowadzenia ksiąg księgowemu lub biurom rachunkowym. Konieczne jest również stosowania się do kryteriów zawartych m.in. w ustawie o rachunkowości (np. konieczność sporządzania sprawozdania finansowego).

Zasady ogólne - skala podatkowa

Podstawową i najbardziej popularną formą opodatkowania jest skala podatkowa, która jest formą opodatkowania przychodów z działalności oraz przychodów z tytułu umowy o pracę, umów cywilnoprawnych. Fakt, że jest to najbardziej popularna forma opodatkowania wynika z tego, że każdy przedsiębiorca może ją wybrać. Jednakże wyboru tej formy nie trzeba zgłaszać do urzędu, ponieważ w przypadku braku dokonania wyboru dochód będzie automatycznie opodatkowany na zasadach ogólnych.

Jakie stawki?

W przypadku gdy mówimy o zasadach ogólnych, podatek jest obliczany jako procent od dochodu, rozumianego jako różnica przychodu i kosztów uzyskania przychodu:

• 18% w przypadku dochodów do wysokości 85 528 zł,
• 32% od nadwyżki dochodu przekraczającego 85 528 zł.

Przy obliczaniu podatku na zasadach ogólnych, mowa jest również o kwocie zmniejszającej podatek.

Rodzaj księgowości

W przypadku zasad ogólnych zarówno koszty, jak i przychody należy ewidencjonować za pomocą Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów lub w księgach rachunkowych, jeśli roczne przychody netto przekraczają równowartość 2 mln euro.

Zaliczka na podatek

Zaliczki na podatek dochodowy przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych można wpłacać co miesiąc lub kwartalnie. Przy czym z tej drugiej formy mogą korzystać jedynie tzw. mali podatnicy (podatnicy, których przychody ze sprzedaży wraz z VAT nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym 1,2 mln euro) oraz przedsiębiorcy zaczynający dopiero działalność.

Zasady ogólne - zalety i wady

Do zalet skali podatkowej zalicza się przede wszystkim możliwość skorzystania z ulg podatkowych, czy możliwość rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Sama stawka podatku jest stosunkowo niska (w przypadku, gdy nie przekroczy się progu 85 528. zł), a sam podatek płaci się w sytuacji uzyskania odpowiednio wysokiego dochodu, ponieważ w przypadku zasad ogólnych mowa jest o kwocie wolnej od podatku.

Natomiast w momencie, gdy działalność zaczyna generować coraz większe dochody, wybór skali podatkowej jest niekorzystny, ponieważ stawka dla nadwyżki dochodu przekraczającego 85 528 zł wynosi 32%. W tym wypadku korzystniejszy byłby wybór podatku liniowego.

Podatek liniowy. Jaka stawka obowiązuje?

W przypadku wyboru podatku liniowego, przedsiębiorca nalicza podatek od dochodu w wysokości 19%. W przeciwieństwie do opodatkowania na zasadach ogólnych jest tutaj mowa tylko o jednej stawce podatku bez względu na wielkość tego dochodu. Prawo do wyboru tej formy opodatkowania mają tylko podatnicy prowadzący działalność gospodarczą i tylko w stosunku do uzyskiwanych z tego tytułu przychodów. Dochodów uzyskiwanych z działalności opodatkowanej liniowo nie łączy się z dochodami z innych źródeł. W przypadku gdy uzyskuje się dodatkowo dochody np. z tytułu umowy o pracę, należy złożyć odrębne zeznanie podatkowe.

Rodzaj księgowości

Przy podatku liniowym wymagany jest taki sam rodzaj prowadzenia księgowości jak w przypadku skali podatkowej (prowadzenie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów lub ksiąg rachunkowych, jeśli roczne przychody netto przekraczają 2 mln euro).

Zaliczka na podatek

Podobnie jak przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zaliczki na podatek liniowy mogą być wpłacane co miesiąc lub kwartalnie, jednak drugi ze sposobów wpłacania zaliczki możliwy jest tylko dla tzw. małych podatników oraz przedsiębiorców rozpoczynających działalność.

Podatek liniowy - zalety i wady

Niewątpliwą zaletą podatku liniowego jest jedna stawka (19%). Kiedy przedsiębiorstwo zaczyna osiągać większe dochody, nie ma obowiązku przejścia na stawkę 32%, która jest naliczana od nadwyżki dochodu. Dlatego w przypadku osiągania wyższych dochodów z działalności, korzystniejszy jest wybór podatku liniowego zamiast skali podatkowej. Podatek liniowy charakteryzuje się również łatwością w jego obliczeniu, ponieważ nie trzeba pamiętać o progach podatkowych, tak jak przy zasadach ogólnych, czy kwocie wolnej od podatku.

Jednakże w przypadku tej formy opodatkowania należy wziąć pod uwagę, że przedsiębiorca traci możliwość do korzystania z większości ulg podatkowych, nie ma także wcześniej wspomnianej kwoty wolnej od podatku. Traci się również możliwość rozliczenia podatku z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego jest uproszczoną formą rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. W przeciwieństwie do skali podatkowej czy podatku liniowego, które są obliczane od uzyskanego dochodu, jest płacony od całego przychodu, którego nie pomniejsza się o koszty jego uzyskania.

Kto może wybrać ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą stosować osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych oraz spółki jawne osób fizycznych.

Ryczałt dotyczy osób, które rozpoczęły działalność i wybiorą tę formę opodatkowania. Osoby, które prowadziły już działalność, mogą wybrać ryczałt, jeśli w poprzednim roku ich przychody nie przekroczyły równowartości 250 000 euro.

Przy jakim rodzaju działalności nie może wybrać ryczałtu?

Opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników osiągających przychody częściowo lub w całości z działalności takich jak:

• apteki, kantory, lombardy,
• produkowanie wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, z wyjątkiem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
• wykonywanie wolnych zawodów, z wyjątkiem lekarzy, lekarzy stomatologów, pielęgniarek, położnych, tłumaczy
• działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• handel częściami i akcesoriami pojazdów mechanicznych,
• udzielanie pożyczek pod zastaw.

Jakie stawki?

Podatek oblicza się przy zastosowaniu określonych stawek zależnych od rodzaju prowadzonej działalności:

• 20% od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,
• 17% od przychodów ze świadczenia usług; związanych z zakwaterowaniem, parkingowych, fotograficznych, zarządzania nieruchomościami na zlecenie, najmu i dzierżawy, pośrednictwa w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych i furgonetek prowadzonej przez internet i w formie tradycyjnej itd.,
• 12,5% z tytułu umowy najmu, jeżeli roczne dochody z tego tytułu przekraczają 100 000 zł (od nadwyżki przychodów ponad tę kwotę),
• 8,5% od przychodów z działalności usługowej, np. działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z tytułu umowy najmu, świadczenia usług wychowania przedszkolnego itd.,
• 5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych itd.,
• 3% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), usługi związane z produkcją zwierzęcą itd.,
• 2% od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w inny sposób niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu.

Jaki rodzaj księgowości?

W przypadku rozliczania przychodów z działalności w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych obowiązuje księgowość uproszczona.

Istnieje kilka obowiązków ewidencyjnych, wynikających z tej formy opodatkowania. Podatnik jest zobligowany do posiadania i przechowywania dowodów zakupu towarów, a także do prowadzenia ewidencji przychodów, wyposażenia i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Ryczałt - zalety i wady

Jedną z zalet wyboru tej formy opodatkowania jest ograniczona ilość dokumentacji podatkowej. Zapłata podatku uzależniona jest od uzyskania w danym miesiącu przychodu, jeśli podatnik go nie osiągnie - nie płaci podatku. Osoby korzystające z ryczałtu ewidencjonowanego mogą skorzystać z wielu ulg (poza ulgą na dziecko oraz na nowe technologie).

Przy ryczałcie podstawę opodatkowania stanowi przychód, którego nie można pomniejszyć o koszty uzyskania tego przychodu, jak w przypadku podatku liniowego lub skali podatkowej. Osoby wybierające ryczałt nie mają także możliwości rozliczania się z małżonkiem, a także, jak już wcześniej wspomniano, nie mogą skorzystać z ulgi na dziecko lub na nowe technologie.

Karta podatkowa

Karta podatkowa jest szczególną formą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jest ona przeznaczona dla konkretnych rodzajów działalności o określonej wielkości i warunkach do jej prowadzenia. Głównie są to zawody rzemieślnicze.

Jakie warunki należy spełnić?

Aby rozliczać się na podstawie karty, należy zachować odpowiedni limit stanu zatrudnienia (np. osoba prowadząca usługi zegarmistrzowskie może zatrudniać maksymalnie 3 osoby), które określone są w ustawie.

Nie można natomiast korzystać z usług niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów (chyba że chodzi o usługi specjalistyczne), prowadzić innej działalności gospodarczej, ani wytwarzać wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym. Ponadto współmałżonek nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie.

Jakie stawki obowiązują przy karcie podatkowej?

Stawki podatku przy karcie podatkowej określane są przez naczelnika urzędu skarbowego kwotowo, niezależnie od osiąganego przychodu. Podlegają one corocznemu podwyższeniu o inflację.

Wysokość stawki zależy m.in. od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, wielkości zatrudnienia czy liczby mieszkańców w miejscowości, w której prowadzona jest działalność.

Rodzaj księgowości

Przy prowadzeniu działalności w oparciu o kartę podatkową, obowiązki dotyczące prowadzenia ewidencji  są dużo mniejsze niż w przypadku pozostałych form opodatkowania. Podatnik jest zwolniony z prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Podatnik jest jednak zobowiązany m.in. do:

• wydawania rachunków i faktur na żądanie klienta,
• prowadzenia ewidencji zatrudnienia,
• informowania o wszelkich zmianach, np. stanu zatrudnienia,
• płacenia podatku w formie karty podatkowej do 7. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni (oraz do 28 grudnia za grudzień).

Karta podatkowa - zalety i wady

Główną zaletą karty podatkowej jest brak konieczności prowadzenia ksiąg rachunkowych czy składania deklaracji o wysokości uzyskanych dochodów. Jak już wcześniej wspomniano, kwota podatku w przypadku karty podatkowej jest stała, niezależnie od osiąganych dochodów i ponoszonych kosztów, można odliczyć od niej składkę zdrowotną.

Jedną z wad karty podatkowej jest konieczność płacenia podatku nawet jeśli nie ma przychodów, a działalność przynosi straty. Dochodów opodatkowanych w formie karty podatkowej nie można łączyć z innymi dochodami. Podatnik nie może rozliczać się z małżonkiem, a także nie ma możliwości skorzystania z ulg.

Zmiana formy opodatkowania

Forma opodatkowania ma istotny wpływ na obciążenia względem urzędu skarbowego. Czasami zdarza się, że przedsiębiorca chce zmienić formę opodatkowania, ponieważ ta, którą stosował do tej pory, przestaje być optymalna.

Od 1 stycznia 2019 roku podatnik, który chce dokonać zmiany formy opodatkowania, musi powiadomić o tym fakcie w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik uzyskał pierwszy przychód w danym roku podatkowym lub do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód uzyskał w grudniu danego roku.